30/04/2024 02:32Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Pang De vào 08/10/2010 10:18
Nguyên tác
炎邦何事久紛紛？
半是天行半是人。
只識五胡能亂晉，
寧知三戶可亡秦。
奉圭獻幣徒多事，
擊楫揮戈幾個臣？
可怪衣冠文物地，
而今胡服已成群！
Phiên âm
Viêm bang[1] hà sự cửu phân phân?
Bán thị thiên hành, bán thị nhân.
Chỉ thức ngũ Hồ[2] năng loạn Tấn,
Ninh tri tam hộ[3] khả vong Tần.
Phụng khuê hiến tệ đồ đa sự,
Kích tiếp huy qua kỷ cá thần?
Khả quái y quan văn vật địa,
Nhi kim Hồ[4] phục dĩ thành quần!Dịch nghĩa
Xứ biêm bang cớ sao loạn lạc mãi?
Một nửa bởi trời xui nên, một nửa cũng bởi người.
Chỉ biết năm rợ Hồ có thể quấy rối nhà Tấn,
Nhưng cũng nên biết dân ba hộ có thể làm mất nhà Tần.
Bưng ngọc lụa đi hiến để cầu hòa chỉ làm thêm việc,
Gõ chèo múa giáo để giết giặc đã được mấy người?
Quái lạ thay nơi áo mũ văn vặt,
Mà nay y phục của rợ Hồ đã thành từng bầy!Bản dịch của Nguyễn Đức Vân, Hà Văn Đại
Nước nhà sao cứ rối ren hoài?
Nửa tại trời xui, nửa tại người.
Ba hộ diệt Tần ai dễ biết
Năm Hồ loạn Tấn lắm người hay.
Dâng vàng hiến lụa thêm nhiều chuyện,
Múa giáo khua chèo được mấy ai?
Ngán nỗi đất này xiêm áo cũ,
Mà nay lũ lượt diện đồ Tây!
[1] Tức nước ta. Ở xứ nóng, nên gọi là viêm bang.
[2] Năm rợ Hồ. Thời xưa ở Trung Quốc, có nước Tấn thường bị người ngoại tộc xâm lấn. Những người ấy thuộc năm dân tộc, gọi chung là Hồ, tức Hung Nô, Tiên Ty, Nhục Chi, Khương và Yết.
[3] Sử ký chép: "Nhà Sở tuy chỉ có ba hộ nhưng làm mất nhà Tần ắt là nhà Sở vậy." Ý nói người Sở tuy bị Tần giết hạ rất nhiều, chỉ còn ba hộ, nhưng thế nào cũng đánh diệt được Tần.
[4] Ở đây chỉ người Pháp.