27/04/2024 07:45Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Tản khúc; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 12/11/2008 10:16
Nguyên tác
綠葉陰濃，
遍池塘水閣，
偏趁涼多。
海榴初綻，
朵朵蹙紅羅。
乳燕雛鶯弄語，
有高柳鳴蟬相和。
驟雨過，
瓊珠亂撒，
打遍新荷。
人生百年有幾？
念良辰美景，
一夢初過。
窮通前定，
何用苦張羅。
命友邀賓玩賞，
對芳樽淺酌低歌。
且酩酊，
任他兩輪日月，
來往如梭。
Phiên âm
Lục diệp âm nùng,
Biến trì đường thuỷ các,
Thiên sấn lương đa.
Hải lựu[1] sơ trán,
Đoá đoá xúc hồng la.
Nhũ yến sồ oanh lộng ngữ,
Hữu cao liễu minh thiền tương hoà.
Sậu vũ quá,
Quỳnh châu loạn tản,
Đả biến tân hà.
Nhân sinh bách niên hữu kỷ?
Niệm lương thần mỹ cảnh,
Nhất mộng sơ qua (quá).
Cùng thông[2] tiền định,
Hà dụng khổ trương la[3].
Mệnh hữu[4] yêu tân ngoạn thưởng,
Đối phương tôn[5] thiển chước đê ca.
Thả mính đính,
Nhậm tha lưỡng luân nhật nguyệt,
Lai vãng như thoa.Bản dịch của Điệp luyến hoa
Lá lục bóng dày,
Khắp ao quanh lầu gác,
Khí trời mát trong.
Thạch lựu vừa nở,
Đoá đoá nếp lụa hồng.
Én nở oanh non đùa hót,
Ve trên cành liễu hát vui cùng.
Chợt mưa tới,
Giọt châu rải khắp,
Tan tác sen non.
Đời người trăm năm mấy kẻ?
Tiếc ngày lành cảnh đẹp,
Con mộng qua nhanh.
Cùng thông đã định,
Hà tất khổ lo toan.
Rủ bạn bè vui thưởng ngoạn,
Trước chén thơm uống cạn, ca vang.
Cứ say tràn,
Mặc cho hai vầng nhật nguyệt,
Qua lại không ngừng.
Đây là một trong số ít ỏi các bài tản khúc của Nguyên Hiếu Vấn còn lại, nhưng là một danh khúc rất được coi trọng và truyền tụng nhiều. Bài theo điệu Tiểu thánh lạc, sau nhiều người làm theo nên thành khúc, lấy tên là Sậu vũ đả tân hà từ lời của bài này. Do được lưu truyền rộng rãi nên bài này còn có một số dị bản, nhưng đại ý không khác nhiều. Khúc tiểu lệnh này từ ngữ thanh tân, cấu tứ xảo diệu, thể thức khá gần với từ phẩm, chia làm hai phiến trên dưới, nên được coi là một tác phẩm chuyển biến từ Tống từ thành Nguyên khúc.
Nửa đầu tả cảnh sắc mùa hè, từ tĩnh tới động với màu sắc cùng âm thanh hoà trộn. Cảnh vật đang rộn rã tưng bừng thì chợt bị cơn mưa tới phá tan, qua đó ám chỉ những chính sách hà khắc của bộ máy cai trị triều Nguyên sơ. Nửa sau của bài là thái độ bất mãn và tiêu cực của tác giả trước hiện thực.
[1] Tức thạch lựu.
[2] Chỉ khó khăn, trắc trở và thuận lợi, thông suốt.
[3] Tính toán, trù liệu, kế hoạch.
[4] Mời bạn.
[5] Chỉ chén rượu.