29/03/2024 18:31Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Tân Mùi lạp ký chư ấu tử đồng tôn xuân sam thư giới
辛未臘寄諸幼子童孫春衫書戒

Tác giả: Vũ Phạm Khải - 武范啟

Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 21/06/2016 07:17

 

Nguyên tác

新歲裁新衣,
新卷發新知。
衣新戒凡四,
進學勉諸兒。
一戒無地坐,
無使塵上衣。
二戒勿升木,
無使衣斷絲。
三戒無爭閗,
象服非所宜。
四戒謹篋藏,
無爲奸所窺。
總角突而辮,
成人立可期。
戒之又敬之,
服者衷之旗。
色顏要端整,
步履要舒遲。
此筆黏學堂,
口讀心則思。
爲文從試帖,
寫字從妙希。
凡學得自我,
何必別尋師。
勉之在遜敏,
戒之在荒娭。

Phiên âm

Tân tuế tài tân y,
Tân quyển phát tân tri.
Y tân giới phàm tứ,
Tiến học miễn chư nhi.
Nhất giới vô địa toạ,
Vô sử trần thướng y.
Nhị giới vật thăng mộc,
Vô sử y đoạn ty.
Tam giới vô tranh đấu,
Tượng phục phi sở nghi.
Tứ giới cẩn khiếp tàng,
Vô vi gian sở khuy.
Tổng giác đột nhi biền[1],
Thành nhân lập khả kỳ.
Giới chi hựu kính chi,
Phục giả trung chi kỳ.
Sắc nhan yếu đoan chỉnh,
Bộ lý yếu thư trì.
Thử bút niêm học đường,
Khẩu độc tâm tắc ty (tư).
Vi văn tòng thí thiếp,
Tả tự tòng diệu hy.
Phàm học đắc tự ngã,
Hà tất biệt tầm sư.
Miễn chi tại tốn mẫn,
Giới chi tại hoang hy.

Dịch nghĩa

Năm mới may áo mới
Sách mới chứa đựng những hiểu biết mới
Có áo mới ta có bốn điều răn:
Với các con khi đi học
Thứ nhất, không ngồi lê la
Để đất cát không dây bẩn áo
Thứ hai, chớ leo trèo cây
Để áo khỏi bị toạc rách
Thứ ba, không đánh lộn nhau
Để áo nhăn nhúm như da voi là không được
Thứ tư, phải cất vào hòm cẩn thận
Để kẻ gian khỏi nhòm ngó lấy trộm
Tóc trái đào nhanh chóng búi lên
Có thể hy vọng chóng thành người lớn
Hãy kính cẩn nghe lời răn
Quần áo như là ngọn cờ ở trung tâm
Nét mặt cần phải đoan chính
Chân bước cần phải thư thả
Bài này đem dán ở nhà học
Miệng đọc mà lòng nghĩ suy
Làm văn phải theo phép thi cử
Viết chữ phải thật đẹp
Phàm học được là do tự bản thân
Hà tất phải tìm thầy riêng
Gắng được lên là ở chỗ khiêm tốn, cần cù
Còn răn dạy cốt ở chỗ chớ chơi đùa bậy bạ

Bản dịch của Trần Lê Văn

Năm mới, may áo mới,
Sách mới: mới đều hay.
Các con được áo mới,
Nghe bốn điều răn này:
Một răn, đừng ngồi đất.
Để áo, bụi bám đầy,
Hai răn, đừng leo trèo.
Để áo rách vì cây,
Ba răn, đừng đánh lộn.
Áo toạc tốn công may,
Bốn răn, cất kỹ áo.
Kẻo kẻ trộm dòm ngay,
Tóc trái đào chóng búi.
Sắp thành người lớn đây,
Kính nghe lời răn dạy.
Áo: cờ trong tâm bay,
Cần khoan thai chân bước.
Cần đoan trang mặt mày,
Bài này dán nhà học.
Miệng đọc, lòng nghĩ suy,
Chữ viết phải thật đẹp.
Văn làm theo phép thi,
Học được, do mình gắng.
Tìm thầy riêng, ích gì!
Cố khiêm tốn, cần mẫn,
Chơi rông dài, ra chi!
[1] Tóc trái đào nhanh chóng búi lên. Thời ấy, nam thanh niên đều chưa cắt tóc mà còn búi ngược trên đầu.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Vũ Phạm Khải » Tân Mùi lạp ký chư ấu tử đồng tôn xuân sam thư giới