28/03/2024 18:54Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Kỳ Dương kỳ 2
岐陽其二

Tác giả: Nguyên Hiếu Vấn - 元好問

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi hongha83 vào 12/04/2009 20:41

 

Nguyên tác

百二關河草不橫,
十年戎馬暗秦京。
岐陽西望無來信,
隴水東流聞哭聲。
野蔓有情縈戰骨,
殘陽何意照空城。
從誰細向蒼蒼問,
爭遣蚩尤作五兵?

Phiên âm

Bách nhị quan hà[1] thảo bất hoành[2],
Thập niên nhung mã[3] ám Tần kinh[4].
Kỳ Dương[5] tây vọng vô lai tín,
Lũng Thuỷ[6] đông lưu văn khốc thanh.
Dã mạn hữu tình oanh chiến cốt,
Tàn dương hà ý chiếu không thành.
Tòng thuỳ tế hướng thương thương vấn,
Tranh khiển Xuy Vưu[7] tác ngũ binh[8]?

Dịch nghĩa

Trăm hai quan ải và sông lớn ngọn cỏ không nhàu nát
Mười năm trận mạc mù mịt cả Tần kinh
Kỳ Dương nhìn về tây không có tin đến
Lũng Thuỷ chảy về đông nghe tiếng khóc
Cây vạn có tình leo che xương chiến
Ánh chiều tà có ý gì chiếu vào thành không
Theo ai để hỏi trời cặn kẽ
Việc năm quân sao lại khiến Xuy Vưu?

Bản dịch của (Không rõ)

Trăm hai quan ải cỏ xiêu lính
Mười năm khói lửa ám Tần kinh
Kỳ Dương trông mãi tin tức dứt
Lăng Thuỷ xuôi về tiếng khóc rinh
Rau đồng thương xót che sương trắng
Ánh tà sao nỡ chiếu thành không
Ai người hỏi khẽ trời xanh nhỉ
Sai khiến Xuy Vưu tạo ngũ binh?
Kỳ Dương còn gọi là Kỳ Châu, Phượng Dương, nay ở huyện Phượng Tường, tỉnh Thiểm Tây. Tháng giêng năm Đại Định thứ 8 đời Kim Ai Tông, quân Mông Cổ vây Phượng Tường, tháng tư hạ thành. Bấy giờ tác giả làm huyện lệnh Nam Dương, nghe tin này vô cùng đau đớn, làm ba bài Kỳ Dương.

[1] Chỉ nước Tần chắn giữ hai nơi hiểm yếu là Hoàng Hà và Đồng Quan, chỉ cần hai cũng chống lại trăm quân của chư hầu. Đây chỉ Phượng Tường, nơi quân tinh lương đủ của Kim.
[2] Cỏ không nhàu, tức hoạt động quân sự ít, chỉ triều Kim bảo vệ lơ là.
[3] Từ năm Hưng Định thứ 5 đời Kim Tuyên Tông, quân Mông Cổ tấn công Thiểm Bắc, đến năm Chính Đại thứ 8, đánh chiếm Phượng Tường, trong 10 năm không ngừng lửa chiến.
[4] Đô thành của nhà Tần ở Hàm Dương, đây chỉ vùng phụ cận, gồm cả Phượng Tường.
[5] Lấy từ bài Hỷ đạt hành tại sở của Đỗ Phủ: “Tây ức Kỳ Dương tín, Vô nhân toại khước hồi” (Mong tin Kỳ Dương ở phía tây, Không người đành trở về).
[6] Theo Tục tư trị thông giám chép: tháng tư năm Thiệu Định thứ 4 đời Tống Lý Tông, Mông Cổ chiếm Phượng Tường, tướng Kim là Hoàn Nhan Cáp Đạt và Y Thích Bố Cáp dời dân Kinh Triệu sang phía nam Hoàng Hà. Đây chỉ tiếng khóc của nạn dân bị dời về đông.
[7] Thủ lĩnh bộ tộc trong thần thoại cổ, bị Hoàng Đế giết, sau được thờ làm thần chiến tranh. Đây chỉ quân Mông Cổ.
[8] Năm loại binh khí: mâu, kích, việt, thuẫn, cung tên là các loại võ khí khác, đây chỉ chiến tranh.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyên Hiếu Vấn » Kỳ Dương kỳ 2