19/03/2024 10:22Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Thất nguyệt 2
七月 2

Tác giả: Khổng Tử - 孔子

Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 05/10/2005 22:18

 

Nguyên tác

七月流火,
九月授衣。
春日載陽,
有鳴倉庚。
女執懿筐,
遵彼微行,
爰求柔桑。
春日遲遲,
采蘩祁祁。
女心傷悲:
殆及公子同歸?

Phiên âm

Thất nguyệt lưu Huỷ (Hỏa),
Cửu nguyệt thụ ý.
Xuân nhật tái dương.
Hữu minh thương cang (canh).
Nữ chấp ý khuông,
Tuân bỉ vi hàng (hành).
Viên cầu nhu tang.
Xuân nhật trì trì.
Thái phiền kỳ kỳ.
Nữ tâm thương bi
Đãi cập công tử đồng quy.

Dịch nghĩa

Tháng 7, sao Đại hỏa hạ thấp xuống.
Tháng 9 thì trao áo ấm mặc để chống lại khi lạnh.
Ngày mùa xuân bắt đầu ôn hoà ấm áp,
Có chim thương canh (hoàng ly) kêu lên.
Người con gái xách giỏ vừa sâu vừa đẹp,
Đi theo con đường tắt nhỏ hẹp.
Để kiếm lá dâu non.
Ngày mùa xuân đằng đẵng ấm áp,
Làm người con gái đi hái rau phiền để nuôi tằm (lứa nở không đều nhau).
Lòng người con gái nuôi tằm ấy xót xa bi sầu,
Khi nghĩ đến lúc theo công tử (nước Bân) đề cùng về nhà bên chồng, phải xa lìa cha mẹ.

Bản dịch của Tạ Quang Phát

Tháng bảy mọc thấp sao Đại hoả,
Tháng chín thì áo đã trao rồi.
Ngày xuân ấm áp vui tươi.
Thương canh cất tiếng khắp nơi hót chào.
Cô gái mang giỏ sâu và đẹp,
Lại noi theo lối hẹp tiến chân,
Dâu non tìm hái xa gần.
Khi xuân ấm áp, ngày xuân trì trì.
Mớ rau phiền, bước đi tìm hái.
Trong lòng người con gái xót xa:
Bước theo công tử lìa nhà.
Chú giải của Chu Hy:

Chương này thuốc phú.

tái: bắt đầu.
dương: ôn hoà.
thương canh (đọc cang cho hợp vận): chim hoàng ly.
ý: đẹp và sâu.
tuân: đi theo.
vi hành (đọc hàng cho hợp vận): đường tắt nhỏ hẹp.
nhu tang: cây dâu nhỏ. trì trì, ngày dài mà ấm áp.
phiền: rau bạc hao để nuôi tằm. Người bây giờ cũng còn dùng như thế, vì tằm sinh ra chưa đều nhau, chưa có thể cho ăn lá dâu, cho nên lấy lá rau phiền cho ăn.
kỳ kỳ: đông nhiều, hoặc nói là từ từ, chậm chậm.
công tử: con của Bân công (con vua chư hầu nước Bân).

Nói lai một lần nữa việc sao Đại hoả hạ thấp xuống và việc trao áo ấm mặc phòng khí lạnh. Sắp nói công việc của phụ nữ bắt đầu, cố ý là lấy việc ấy làm gốc, bèn nói ngày xuân bắt đầu hoà dịu, có lúc đã nghe tiếng chim thương canh kêu, thì tằm bắt đầu sinh nở. Người con gái xách cái giỏ vừa đẹp vừa sâu để tìm lá dâu non. Lại còn có thứ tằm nở sinh ra chưa đều, thì làm người người con gái phải đi hái rau phiền, rau bạch hao. Người con tái nuôi tằm này, cảm vì thời tiết biến thay mà sầu bi. Vì lúc ấy, công tử con vua chư hầu nước Bân đang lo cưới người trong nước làm vợ. Gia tộc sang giàu to tát làm sui với vua, cũng vẫn nỗ lực vào việc hái dâu nuôi tằm. Cho nên người con gái được hứa gả ấy lo sẽ theo công tử để cùng về nhà bên chồng, phải xa lìa cha mẹ mà sầu bi.
Phong tục đôn hậu, tâm tình của người trên kẻ dưới đã cùng trung thành thương yêu nhau như thế.
Chương sau, phàm nói công tử đều phỏng theo đây.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Khổng Tử » Thất nguyệt 2