20/04/2024 06:38Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Trần Hà Nam vào 30/08/2006 08:23
Nguyên tác
悠悠瞻父白雲鄉
曲曲江流曲曲腸
午歲秋圍登乙榜
戌年夏季上天堂
辭官不做留兒做
享壽無長遺子長
蘭桂傳香碑葉語
容容後福永流芳
Phiên âm
Du du chiêm phụ[1] bạch vân hương[2],
Khúc khúc giang lưu, khúc khúc trường.
Ngọ tuế thu vi đăng ất bảng[3],
Tuất niên hạ quí thượng thiên đường[4].
Từ quan bất tố lưu nhi tố,
Hưởng thọ vô trường di tử trường[5].
Lan quế truyền hương bi diệp ngữ,
Dung dung hậu phúc vĩnh lưu phương[6].Dịch nghĩa
Trông làn mây trắng mà lòng man mác nhớ cha,
Trông sông chảy từng khúc từng khúc mà ruột đau từng đoạn từng đoạn.
Nhớ cha năm Ngọ đỗ Tú tài vào mùa Thu,
Cuối mùa Hè năm Tuất thì về trời.
Cha không làm quan, để quan lại cho con làm,
Cha sống không lâu, để tuổi lại cho con sống lâu.
Danh tiếng của cha thơm lừng như hương hoa lan hoa quế truyền từ đời nọ sang đời kia,
Phước ấm của cha để lại cho con cháu dần dần thấm mãi, thơm mãi về sau.Bản dịch của Đặng Quý Địch
Trông mây man mác nhớ thương cha,
Nhìn khúc sông trôi nẫu ruột rà.
Khoa Ngọ trường Hương đăng Ất bảng,
Mùa Hè năm Tuất thượng vân xa.
Quan từ để lộc dành bầy trẻ,
Thọ vắn cho con thêm tuổi già.
Lan quế đời đời hương thắm mãi,
Nếp lành phúc hậu dõi truyền xa.
[1] Trông cha. Kinh Thi: “Trắc bỉ hỗ hề, Chiêm vọng phụ hề!” (Trèo lên núi đất không cây chừ, trông ngóng cha ta chừ!)
[2] Làng mây trắng. Theo Đường thư, Địch Nhân Kiệt đời Đường đi làm chức Tham quân ở Tinh châu mà mẹ thì ở Hà Dương. Một hôm ông lên núi Thái Hàng, thấy có đám mây trắng bay xa xa, ông bảo kẻ tùy tùng rằng: “Nhà cha mẹ ta ở dưới đám mây trắng ấy!”
[3] Người cha đang nói ở đây tên Trần Hữu Nham, đỗ Tú tài khoa Nhâm Ngọ (1882) đời Tự Đức.
[4] Ông cụ qua đời ngày 25 tháng 6 năm Canh Tuất (1910).
[5] Ông cụ sinh năm 1856 mất năm 1910, thọ 54 tuổi tây tức 55 tuổi âm. Tác giả lúc làm bài thơ này được 80 tuổi.
[6] Câu cuối tác giả chú theo cổ thi: “Bạch bích bất khả vi, Dung dung đa hậu phúc” (Chẳng được làm nên công hầu để câm viên ngọc bích trắng thì thong thả sống lành, để phước lại cho con cháu).