29/03/2024 16:50Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Tần trung ngâm kỳ 09 - Ca vũ
秦中吟其九-歌舞

Tác giả: Bạch Cư Dị - 白居易

Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Trung Đường
Đăng bởi Vanachi vào 23/02/2008 16:21

 

Nguyên tác

秦中歲雲暮,
大雪滿皇州。
雪中退朝者,
朱紫盡公侯。
貴有風雲興,
富無饑寒憂。
所營唯第宅,
所務在追遊。
朱輪車馬客,
紅燭歌舞樓。
歡酣促密坐,
醉暖脫重裘。
秋官為主人,
廷尉居上頭。
日中為一樂,
夜半不能休。
豈知閿鄉獄,
中有凍死囚!

Phiên âm

Tần trung tuế vân mộ,
Đại tuyết mãn hoàng châu[1].
Tuyết trung thoái triều giả,
Chu tử tận công hầu.
Quý hữu phong vân hứng,
Phú vô cơ hàn ưu.
Sở doanh duy đệ trạch,
Sở vụ tại truy du.
Chu luân xa mã khách,
Hồng chúc ca vũ lâu.
Hoan hàm xúc mật toạ,
Tuý noãn thoát trùng cừu.
Thu quan[2] vi chủ nhân,
Đình uý[3] cư thượng đầu.
Nhật trung vi nhất lạc,
Dạ bán bất năng hưu.
Khởi tri Văn Hương[4] ngục,
Trung hữu đống tử tù!

Dịch nghĩa

Đất Tần vào lúc cuối năm,
Mưa tuyết lớn đổ xuống kinh thành.
Trong tuyết có các quan tan triều trở về nhà,
Mũ áo đỏ tía xem ra toàn là bậc công hầu.
Người quý phái thấy tuyết rơi cao hứng làm thơ,
Người lắm tiền đâu còn lo đói rét.
Họ chỉ mưu toan cho nhà cửa cao rộng hơn,
Việc làm là đua đòi rong chơi.
Cửa son đậu đầy xe ngựa của khách khứa,
Nến hồng thắp sáng trên lầu ca múa.
Họ ngồi đông đúc uống rượu nghe hát.
Có kẻ say nực quá phải cởi bớt áo ngoài.
Quan Thu là chủ nhà,
Quan đình uý ngồi đầu bàn.
Vui uống với nhau cả ngày,
Tới nửa đêm vẫn chưa chịu tan.
Há chẳng hay rằng trong ngục ở Văn Hương,
Người tù thiếu chăn ấm đang chết cóng.

Bản dịch của Ngô Văn Phú

Đất Tần, năm sắp hết,
Tuyết lớn rải kinh thành.
Kẻ lui chầu trong tuyết,
Đỏ, tía toàn công khanh.
Sang, thích vầy gió tuyết,
Giầu, biết gì cơ hàn.
Chỉ lo xây phủ đệ,
Lạc thú mải lùng săn.
Cửa son, ngựa xe chật,
Ca quán, đuốc sáng choang.
Chen chúc đua trò chuyện,
Nóng cởi áo cừu sang.
Thu quan là chủ việc,
Đình uý ngồi đầu bàn.
Đánh chén từ giữa ngọ,
Nửa đêm còn uống tràn.
Ngục Văn Hương, nào biết,
Tử tù rét chết nhăn.
Bạch Cư Dị thiếu thời theo gia đình chạy loạn, tạm trú nhiều nơi, nên đã chứng kiến những nỗi thống khổ của dân lành trong thời mạt Đường đầy chinh chiến. Nên khi làm quan trong triều ông không hùa theo đồng liêu hưởng lạc thú, mà còn nghiêm khắc cảnh cáo họ như trong bài này.

[1] Chỉ kinh đô Trường An và vùng phụ cận.
[2] Quan coi hình án.
[3] Quan coi ngục.
[4] Tên đất, nay trong tỉnh Hà Nam.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Bạch Cư Dị » Tần trung ngâm kỳ 09 - Ca vũ