30/04/2024 03:38Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Vanachi vào 30/11/2006 17:52
Nguyên tác
君不見
走馬川行雪海邊，
平沙莽莽黃入天。
輪台九月風夜吼，
一川碎石大如鬥，
隨風滿地石亂走。
匈奴草黃馬正肥，
金山西見煙塵飛，
漢家大將西出師。
將軍金甲夜不脫，
半夜軍行戈相撥，
風頭如刀面如割。
馬毛帶雪汗氣蒸，
五花連錢旋作冰，
幕中草檄硯水凝。
虜騎聞之應膽懾，
料知短兵不敢接，
車師西門佇獻捷。
Phiên âm
Quân bất kiến:
Tẩu Mã[1] xuyên hành tuyết hải[2] biên,
Bình sa mãng mãng hoàng nhập thiên.
Luân Đài[3] cửu nguyệt phong dạ hống,
Nhất xuyên toái thạch đại như đấu,
Tuỳ phong mãn địa thạch loạn tẩu.
Hung Nô thảo hoàng mã chính phì,
Kim Sơn[4] tây kiến yên trần phi,
Hán gia[5] đại tướng tây xuất sư.
Tướng quân kim giáp dạ bất thoát,
Bán dạ quân hành qua tương bát,
Phong đầu như đao diện như cát.
Mã mao đới tuyết hãn khí chưng,
Ngũ hoa liên tiền tuyền tác băng,
Mạc trung thảo hịch nghiễn thuỷ ngưng.
Lỗ kỵ văn chi ưng đảm nhiếp,
Liệu tri đoản binh bất cảm tiếp,
Xa Sư[6] tây môn trữ hiến tiệp.Dịch nghĩa
Bạn thấy không:
Sông Tẩu Mã chảy bên biển tuyết
Cát phẳng mênh mông vàng tới chân trời
Ở Luân Đài tháng 9 gió hú suốt đêm
Trong dòng sông, đá bể ra to như những cái đấu
Theo luồng gió đá nằm la liệt khắp nơi
Hung Nô cỏ vàng ngựa no béo
Từ Kim Sơn nhìn phía tây thấy bụi khói bay
Tướng Hán đem quân về phía tây
Mặc áo giáp suốt đêm không cởi
Hành quân ban đêm gươm đao va chạm nhau
Gió thổi như dao, mặt như bị cắt ra
Lông ngựa đầy tuyết mồ hôi bốc lên
Ngựa ngũ hoa đốm đồng tiền như bị đóng băng
Viết hịch trong trướng nước đông lại trong bình mực
Quân kỵ của Hồ Lỗ nghe vậy đã sợ khiếp
Liệu biết quân mình là đoản binh không dám tiếp đánh
Ở cửa tây thành Xa Sư chờ tin thắng trận báo về.Bản dịch của Lê Nguyễn Lưu
Chàng chẳng thấy:
Qua sông Tẩu Mã tuyết mênh mang
Chân trời bát ngát cát hoe vàng
Tháng Chín Luân Đài, đêm gió thét
Đá to như đấu sông đầy nghẹt
Lăn lóc khắp nơi theo gió quyét
Hung Nô có vàng, ngựa béo ù
Tây núi Kim Sơn khói bụi mù
Tướng Hán ra quân chặn giặc thù
Mình tướng thâu đêm mang giáp sắt
Nửa khuya quân trẩy gươm khua nhặt
Gió lùa rát mặt như dao cắt
Ngựa lông bám tuyết, mồ hôi xông
Băng phủ yên cương thẳng ngựa hồng
Trong màn viết hịch, nước nghiên đông
Giặc chừng khiếp sợ nghe ta tiến
Liệu biết sức hèn không tiếp chiến
Cửa tây quân sư chờ tiệp hiến[7]
Bài này chia làm từng liên có 3 câu, rất hiếm gặp trong cổ thi.
Phong đại phu tức Phong Thường Thanh, làm thống soái đoàn quân biên phòng miền tây bắc, thời Đường Huyền Tông.
[1] Sông Tẩu Mã, còn gọi là sông Tả Mạt 左末, nay gọi là sông Nhĩ Thành 尔成 ở phía đông Tân Cương ngày nay.
[2] Ở Tân Cương ngày nay.
[3] Nay thuộc biên giới huyện Mễ Tuyền, Tân Cương.
[4] Tức núi A Nhĩ Thái sơn, ở Tân Cương.
[5] Mượn chữ nhà Hán để chỉ nhà Đường.
[6] Tên một nước, nay là khu Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương. Có bản chép là “quân sư” 軍師.
[7] Chờ tin thắng trận tới.