28/03/2024 23:53Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Nhiệt Hải hành tống Thôi thị ngự hoàn kinh
熱海行送崔侍御還京

Tác giả: Sầm Tham - 岑參

Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 26/01/2015 14:34

 

Nguyên tác

側聞陰山胡兒語,
西頭熱海水如煮。
海上眾鳥不敢飛,
中有鯉魚長且肥。
岸旁青草常不歇,
空中白雪旋明滅。
蒸沙煉石燃虜雲,
沸浪炎波煎漢月。
陰火潛燒天地爐,
何事偏烘西一隅?
勢吞月窟侵太白,
氣連赤坡通禪于。
送君一醉西山郭,
正見夕陽海邊落。
柏台霜威寒逼人,
熱海炎氣為之奪。

Phiên âm

Trắc văn âm sơn Hồ nhi ngữ,
Tây đầu Nhiệt Hải thuỷ như chử.
Hải thượng chúng điểu bất cảm phi,
Trung hữu lý ngư trường thả phì.
Ngạn bàng thanh thảo thường bất hiết,
Không trung bạch tuyết toàn minh diệt.
Chưng sa luyện thạch nhiên lỗ vân,
Phí lãng viêm ba tiên Hán nguyệt.
Âm hoả tiềm thiêu thiên địa lô,
Hà sự thiên hồng tây nhất ngung?
Nhiệt thôn nguyệt quật xâm Thái Bạch,
Khí vận xích pha thông Thiền Vu[1].
Tống quân nhất tuý tây sơn quách,
Chính kiến tịch dương hải biên lạc.
Bách đài sương uy hàn bức nhân,
Nhiệt Hải viêm khí vi chi đoạt.

Dịch nghĩa

Nhìn nghiêng từ phía bắc quả núi mang tên tiếng Hồ (Diêu bột đạt),
Thấy ở mé tây có hồ Nhiệt Hải nước như nước sôi.
Chim không dám bay qua hồ,
Trong hồ có cá chép đã dài lại béo.
Cỏ trên bờ xanh tốt quanh năm,
Tuyết trắng bay xoáy trên không trung tan biến.
Mây nung bãi cát và đá trong xứ mọi,
Sóng nước nóng nấu vầng trăng bên xứ Hán.
Bên trong trái đất là một lò lửa nóng âm ỉ,
Nhưng tại sao chỉ góc trời phía tây này nóng như thiêu?
Sức nóng nuốt gọn vầng trăng còn xâm phạm tới sao Thái Bạch,
Hơi nóng bay tới tận đài đỏ Thiền Vu.
Tiễn ông một bữa rượu say ngoài tường thành phía tây,
Trong lúc ngắm mặt trời từ từ lặn xuống mặt hồ.
Sương trên gò trồng bách gần đây lạnh kinh người,
Nhưng khí nóng của hồ Nhiệt Hải đã đoạt mất rồi.

Bản dịch của Nguyễn Minh

Bắc núi tên Hồ, ngắm hướng tây,
Có hồ Nhiệt Hải, nước dường sôi.
Chim trời chẳng dám bay qua đấy,
Cá chép nơi đây ngậy béo dài.
Cỏ mạn bờ quanh năm biếc mượt,
Từ không, tuyết trắng xoáy tan ngay.
Nắng nung cát đá trong vùng mọi,
Sóng nấu vầng trăng cõi Hán trôi.
Rằng bên trong địa cầu lò lửa,
Sao nóng thiêu riêng một góc trời.
Nuốt trọn vầng trăng, mờ Thái Bạch,
Hơi bay suốt đến Thiền Vu đài.
Thành tây tiễn bữa rượu say mời.
Ngắm mặt trời sa sóng nước chơi.
Gò bách tùng sương kinh lạnh lẽo,
Nhưng hồ Nhiệt Hải đã cầm hơi.
Hồ Nhiệt Hải nay trong khu tự trị Tân Cương. Theo sách "Tân Đường thư", mục "Tây Vực truyện", từ núi Diêu bột đạt đi về phía bắc hơn ngàn dặm sẽ gặp sông Toái Diệp. Cái hồ ở bờ phía đông sông này kêu là hồ Nhiệt Hải, nước lạnh nhưng không đóng băng, bờ tây sông có cái thành kêu là thành Toái Diệp. Chính từ cái thành này, tác giả Sầm Tham đưa Thôi thị ngự qua sông sang chơi hồ Nhiệt Hải và tiễn biệt nơi đây đặng họ Thôi về kinh đô Trường An. Thôi thị ngự là quan thị ngự họ Thôi, tên không rõ.

[1] Thiền Vu xích pha là nơi chúa người Hồ đồn trú.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Sầm Tham » Nhiệt Hải hành tống Thôi thị ngự hoàn kinh