06/05/2024 10:45Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Vãn Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 29/06/2014 10:31
Nguyên tác
悲莫悲兮生別離，
登山臨水送將歸。
武昌無限新栽柳，
不見楊花扑面飛。
Phiên âm
Bi mạc bi hề sinh biệt ly,
Đăng sơn lâm thuỷ tống tương quy.
Vũ Xương vô hạn tân tài liễu,
Bất kiến dương hoa phác diện phi.Dịch nghĩa
Trong cuộc tiễn đưa người sống, thì buồn mà chẳng buồn,
Cả người đi lẫn người ở lại, đều lên núi, xuống thuyền.
Đất Vũ Xương này mới trồng rất nhiều dương liễu,
Nhưng không thấy tơ liễu nào mơn trớn mặt người.Bản dịch của Nguyễn Minh
Trong sinh ly tuy buồn mà chẳng
Ly biệt xong đăng núi xuống thuyền
Vũ Xuơng dương liễu khắp miền
Mà không tơ liễu tô duyên mặt người
Vi Thiềm tự Ẩn Quế 隱珪, đỗ tiến sĩ năm 853, làm quan tới Thượng thư tả thừa, từng giữ chức Ngạc Châu quan sát sứ. Khi Vi rời Ngạc Châu nhận nhiệm vụ mới, các quan chức ở Ngạc Châu mở tiệc tiễn. Trong tiệc, Vi lấy giấy viết một bài tứ tuyệt tựa là "Văn tuyển" mới có hai câu, và thỉnh cầu quan khách tiếp cho hai câu sau. Một kỹ nữ giúp vui bữa tiệc đó, do không rõ thân thế nên gọi là Vũ Xương kỹ, đã xin phép được ứng khẩu ra hai câu cuối, không ngờ tuyệt vời đến nỗi cử toạ đều khâm phục, không ai không khen là hay.
Câu đầu họ Vi trích từ "Cửu ca" của Khuất Nguyên. Câu thứ hai trích từ "Cửu biện" của Tống Ngọc. Vi đã trích dẫn hai câu thơ cổ của hai thi nhân nổi tiếng, ứng vào bối cảnh của bữa tiệc tiễn đưa, rất là hợp tình hợp cảnh. Trong câu chót, người kỹ nữ cũng dùng một câu thơ khác của Tống Ngọc "Xuân phong bất giải cấm dương hoa, Mông mông loạn phác hành nhân diện" rất tài tình để diễn ý mình, lại có ý ngầm xin lỗi thân phận mình hèn mọn không cố ý làm phật lòng các bậc thức giả quyền quý đang hiện diện.