04/05/2024 17:56Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 15/04/2007 14:31
Nguyên tác
茆屋三間野水涯，
少年剝洛舊紛華。
得安分處仍隨分，
未出家時且駐家。
檻裡雲山無寵辱，
城中軒冕總塵沙。
葛翁一去今千載，
丹灶寒煙歲月賒。
Phiên âm
Mao ốc[1] tam gian dã thuỷ nha (nhai),
Thiếu niên bác lạc cựu phân hoa.
Đắc an phận xứ nhưng tuỳ[2] phận,
Vị xuất gia[3] thì thả trú gia.
Hạm lý vân sơn vô sủng nhục,
Thành trung hiên miện[4] tổng trần sa.
Cát ông[5] nhất khứ kim thiên tải,
Đơn táo hàn yên tuế nguyệt xa.Dịch nghĩa
Ba gian nhà cỏ ở bờ nước trong đồng nội
Buổi thiếu niên đã tránh được (bỏ rơi) cảnh sống phồn hoa
Được chỗ yên phận thì cứ yên phận
Chưa đến lúc xuất gia (phò việc nước) thì cứ phải ở nhà
Trong cửa nhìn ra mây núi không thấy vinh nhục nữa
Xe cộ áo mão trong thành thảy đều là cát bụi cả
Cát Ông đã ra đi đến nay là nghìn năm rồi
Bếp luyện linh đơn đã tàn tro lạnh khói bao nhiêu năm tháng xa xưa.Bản dịch của Lê Cao Phan
Bờ nước ba gian, mái cỏ nhà
Thiếu thời đã tránh cảnh xa hoa
Được yên phần số, đành yên phận
Vẫn phải lưu cư, chửa phải ra
Mây núi nhìn, quên đời sủng nhục
Mũ xe buông, bỏ bụi phồn ba
Cát Ông luyện thuốc nghìn năm biệt
Bếp nguội tro tàn, tuế nguyệt qua.
[1] Ức Trai tập lẫn Ức Trai thi tập cùng ghi mao thuỷ nhưng phiên ngang thuỷ. Nguyễn Trãi Toàn Tập ghi mão ốc. Chúng tôi thiển nghĩ đây là mao ốc, chữ mao còn đọc là lữu (rao lữu - brasenia schreberi), cùng nghĩa với chữ mao (cỏ tranh).
[2] Ức Trai thi tập ghi: tuỳ an phận (?).
[3] Dùng theo nghĩa xuất, xử (ra phục vụ hay ở ẩn).
[4] Mũi cỗ xe và mũ. Theo cổ chế Trung Quốc, các quan chức từ đại phu trở lên được dùng xe và đội mũ miện, do đó hiên miện dùng để chỉ quan vị tước lộc hoặc để tôn xưng người hiền quý.
[5] Tức Cát Hồng, nhà Đạo học Trung Quốc nổi tiếng đời Tấn, từng luyện linh đơn, cho rằng có thể uống để thành tiên.