25/04/2024 18:36Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Cổ phong (cổ thể); Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Ngự Uyển Hồng vào 14/05/2009 10:48
Nguyên tác
長沙復長沙，
一步一回卻。
日入行未已，
客子淚交落。
君不學仙家美睡翁，
登山涉水怨何窮。
古來名利人，
奔走路途中。
風前酒店有美酒，
醒者常少醉者同。
長沙長沙奈渠何，
坦路茫茫畏路多。
聽我一倡窮途歌。
北山之北山萬疊，
南山之南波萬級，
君胡為乎沙上立。
Phiên âm
Trường sa phục trường sa,
Nhất bộ nhất hồi khước.
Nhật nhập hành vị dĩ,
Khách tử lệ giao lạc.
Quân bất học tiên gia mỹ thuỵ ông[1],
Đăng sơn thiệp thuỷ oán hà cùng.
Cổ lai danh lợi nhân,
Bôn tẩu lộ đồ trung.
Phong tiền tửu điếm hữu mỹ tửu,
Tỉnh giả thường thiểu, tuý giả đồng.
Trường sa, trường sa, nại cừ hà?
Thản lộ mang mang uý lộ đa.
Thính ngã nhất xướng cùng đồ ca.
Bắc sơn chi bắc, sơn vạn điệp,
Nam sơn chi nam, ba vạn cấp,[2]
Quân hồ vi hồ sa thượng lập?Dịch nghĩa
Bãi cát dài, lại bãi cát dài,
Đi một bước như lùi một bước.
Mặt trời lặn mà vẫn còn đi.
Khách (trên đường) nước mắt lã chã rơi.
Anh không học được ông tiên có phép ngủ kĩ
Cứ trèo non lội nước mãi, bao giờ cho hết ta oán!
Xưa nay hạng người danh lợi,
Vẫn tất tả ở ngoài đường sá.
(Hễ) quán rượu ở đầu gió có rượu ngon,
(Thì) người tỉnh thường ít mà người say vô số!
Bãi cát dài, bãi cát dài, biết tính sao đây?
Bước đường bằng phẳng thì mờ mịt, bước đường ghê sợ thì nhiều.
Hãy nghe ta hát khúc “đường cùng”,
Phía bắc núi Bắc núi muôn trùng,
Phía nam núi Nam sóng muôn đợt.
Anh còn đứng làm chi trên bãi cát?Bản dịch của Huệ Chi
Bãi cát, bãi cát dài!
Mỗi bước lại như lùi.
Mặt trời đã lặn đi chưa nghỉ,
Khách bộ hành nước mắt tuôn rơi!
Không học được tiên ông phép ngủ,
Trèo non, lội suối, giận không nguôi.
Xưa nay phường danh lợi,
Bôn tẩu trên đường đời.
Gió thoảng hơi men trong quán rượu,
Say cả, hỏi tỉnh được mấy người?
Bãi cát, bãi cát, ngao ngán lòng,
Đường phẳng mờ mịt, đường hiểm vô cùng!
Nghe ta ca "cùng đồ" một khúc!
Phía bắc núi Bắc, núi muôn lớp!
Phía nam núi Nam, sóng muôn đợt!
Sao mình anh còn trơ lại trên bãi cát?
Bài thơ này được sử dụng trong SGK Ngữ văn 11 từ 2007.
[1] Thần tiên thập dị chép Hạ Hầu Ấn lúc leo núi hay lội nước mắt vẫn ngủ say, người bên cạnh nghe thấy tiếng ngáy mà ông vẫn bước đều, không hề trượt hay vấp.
[2] Hậu Hán thư chép, Pháp Chân bảo viên thái thú: “Nếu ông cứ bắt tôi ra làm quan, thì tôi sẽ đi ẩn ở bắc núi Bắc hoặc ở nam núi Nam”. “Nam sơn chi nam” có bản chép là “Nam hải chi nam”.