16/05/2024 20:55Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Tây Sơn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 28/03/2020 08:26
Nguyên tác
未暇登樓縱一觀，
橫舟睇眄五雲端。
翬飛鬼巧施工易，
鴻印神奇會意難。
為憶仙翁乘鶴去，
可憐俗子食魚嘆。
笠山負我年前約，
留待回軿仔細看。
Phiên âm
Vị hạ đăng lâu túng nhất quan,
Hoành chu thê miện ngũ vân đoan.
Huy phi[1] quỷ xảo thi công dị,
Hồng ấn[2] thần kỳ hội ý nan.
Vị ức tiên ông[3] thừa hạc khứ,
Khả liên tục tử thực ngư than (thán)[4].
Lạp Sơn[5] phụ ngã niên tiền ước,
Lưu đãi hồi bình tử tế khan.Dịch nghĩa
Chưa rảnh để lên lầu thả mắt nhìn cho thoả,
Đành quay ngang thuyền, đưa mắt trông mây năm sắc màu.
Kiểu lầu tráng lệ tuyệt khéo, làm ra cũng rất dễ dàng,
Dấu vết thoáng qua thần kỳ, hiểu ý mới thật là khó.
Nhớ vị tiên ông đã cưỡi hạc ra đi,
Thương phường tục tử từng than lời ăn cá.
Ông Lạp Sơn đã phụ lời hẹn với ta năm trước,
Thôi chờ xe sứ quay về, sẽ xem thật kỹ càng.Bản dịch của Lâm Giang
Chưa rỗi lên lầu ngăm cảnh quan,
Quay thuyền đưa mắt ngắm mây ngàn.
Kiểu lầu tráng lệ làm cũng dễ,
Dấu vết thần kỳ hiểu khó khăn.
Nhớ vị tiên ông vui cưỡi hạc,
Thương phường tục tử thốt lời than.
Lạp Sơn đã phụ lời giao ước,
Đành đợi trở về hãy tới xem.
Lầu Hoàng Hạc là một thắng cảnh ở Vũ Xương thuộc tỉnh Hồ Nam. Tương truyền Phí Văn Vi xưa lên tiên đã từng cưỡi hạc vàng từ lầu này ra đi.
[1] Chim trĩ tung cánh bay. Kinh thi có câu “Như huy tư phï” (Như chim trĩ tung cánh bay lên), chỉ bốn mái đao của lâu các cong vút lên như chim trĩ vươn cánh bay. Hai chữ “huy phï” sau này thường dùng để chỉ kiểu cách tráng lệ.
[2] Dấu chân chim hồng in lại, chỉ dấu vết thoáng qua. Thơ Tô Thức có câu: “Nhân sinh đáo xứ như hà sự, Ưng tự phi hồng dao tuyết nê; Nê thượng ngẫu nhiên lưu chỉ trảo, Hồng phi ná phục kế đông tê” (Đời người ta rốt cục như thế nào nhỉ? Như chim hồng dẫm lên bùn tuyết; Trên bùn ngẫu nhiên còn để lại vết móng chân, Còn chim hồng thì bay đi nào kể sang đông hay về tây).
[3] Chỉ Vương Tử An và Phí Văn Vi đã thành tiên cưỡi hạc từ lầu này mà bay lên trời.
[4] Nguyên chú: Ngô Tôn Quyền, muốn dời đô từ Kiến Khang về Vũ Xương, người Ngô không muốn, làm bài ca dao rằng “Thà uống nước Kiến Khang, chứ không thèm ăn cá Vũ Xương”. Chỗ này Ngô Thì Nhậm nhớ lầm, người muốn dời đô là Tôn Hạo chứ không phải là Tôn Quyền.
[5] Nguyên chú: Lạp Sơn cư sĩ là Nguyễn Trọng Đang, năm xưa đi sứ phương Bắc, lúc đó ta đang làm Hiệp trấn Kinh Bắc có gửi một bài thơ đề lầu Hoàng Hạc. Lạp Sơn nhận thơ, nhưng bỏ đấy không hoạ lại, hỏi những người trong sứ bộ sau này mới biết là Lạp Sơn không giữ lời hứa.