Chủ đề: Hán Việt Nôm - cổ thi - Trang 5

早 發 白 帝  城
李 白
朝 辭 白 帝 彩 雲 間
千 里 江 陵 一 日 還
兩 岸 猿 聲 啼 不 盡
輕 舟 已 過 萬 重 山

TẨO PHÁT BẠCH ĐẾ THÀNH
LÍ BẠCH
Triêu từ Bạch Đế thái vân gian
Thiên lí Giang Lăng nhất nhật hoàn
Lưỡng ngạn viên thanh đề bất tận
Khinh chu dĩ quá vạn trùng san.

Dịch nghĩa ;

SỚM RA ĐI TỪ THÀNH BẠCH ĐẾ
LÍ BẠCH
Sớm từ biệt thành Bạch Đế trong làn mây rực rỡ
Một ngầy vượt ngàn dặm về tới Giang Lăng
Hai bên bờ sông tiếng vượn kêu không dứt
Thuyền nhẹ tênh tênh đax vượt núi non nghìn trùng.


NGUYỄN CHÂN DỊCH:

SỚM RA ĐI TỪ THÀNH BẠCH ĐẾ
LÍ BẠCH
Sớm rời Bạch Đế khói mây
Giang Lăng nghìn dặm một ngày tới nơi
Hai bờ vượn hót không thôi
Thuyền lan núi biếc đã xuôi vạn trùng

Khói lồng Bạch Đế sớm chia tay
Nghìn dặm Giang Lăng chỉ một ngày
Vượn hót hai bờ nghe chẳng dứt
Vạn trùng núi biếc vượt thuyền mây.
      
         05.07.1994

chú ơi cho con theo bài này với

BẠCH ĐẾ THÀNH ĐI SỚM

Hừng sáng mây bay rời Bạch Đế
Ngày trôi nghìn dặm ghé Giang Lăng
Đôi bờ vượn hót than dâu bể
Thuyền lướt thong dong vượt núi ngàn

SiNguyen

歌 舞

秦 中 歲 雲 暮
大 雪 滿 皇 州
雪 中 退 朝 者
朱 紫 盡 公 侯
貴 有 風 雲 興
富 無 饑 寒 憂
所 營 唯 第 宅
所 務 在 追 游
朱 輪 車 馬 客
紅 燭 歌 舞 樓
歡 酣 促 密 坐
醉 暖 脫 重 裘
秋 官 為 主 人
廷 尉 居 上 頭
日 中 為 樂 飲
夜 半 不 能 休
豈 知 閿 鄉 獄
中 有 凍 死 囚

Ca vũ

Tần Trung tuế vãn mộ
Đại tuyết mãn Hoàng châu
Tuyết trung thoái triều giả
Chu tử tận công hầu
Quý hữu phong tuyết hứng
Phú vô cơ hàn ưu
Sở doanh duy đệ trạch
Sở vụ tại truy du
Chu môn xa mã khách
Hồng chúc ca vũ lâu
Hoan hàm xúc mật tọa
Túy noãn thoát trùng cừu
Thu quan vi chủ nhân
Đình úy cư thượng đầu
Nhật trung vi lạc ẩm
Dạ bán bất năng hưu
Khởi tri Văn Hương ngục
Trung hữu đống tử tù.

Bạch Cư Dị

CA MÚA

Đất Tần năm sắp hết
Kinh đô tuyết lớn rơi
Lui chầu về trong tuyết
Toàn quan áo tía thôi
Phú quý không lo rét
Gió tuyết lại càng vui
Chỉ lo xây phủ đệ
Chỉ nghĩ chuyện chơi bời
Cửa son xe ngựa đỗ
Ca lâu ánh đuốc soi
Vui say ngồi san sát
Rượu nực cởi áo ngoài
Thu quan làm chủ tọa(1)
Đình úy ghế trên ngồi(2)
Suốt trưa ngày yến tiệc
Nửa đêm rồi chưa ngơi
Ngục Văn Hương nào biết(3)
Chết rét đã bao người!

Nhất Chi Mai

CA MÚA

Đất Tần hồi này năm đã cuối,
Giữa chốn Hoàng đô tuyết như giội.
Đang cơn mưa tuyết, tan chầu về,
Các cụ đại thần áo đỏ chói!
Sang gặp gió, tuyết, hứng càng cao,
Giàu chẳng lo gì rét hay đói.
Có lo là lo xây lâu đài,
Có nghĩ là nghĩ lúc rong ruổi.
Cửa son xe ngựa khách dập dìu,
Lầu hồng múa hát đèn chói lọi.
Vui, nồng xúm xít ngồi cạnh nhau,
Mấy lớp áo cừu, rượu nực, cởi.
Ai là chủ tiệc? Cụ thượng Hình.
Ai ngồi đầu trên? Ngài Đình úy.
Cuộc vui bắt đầu từ giữa trưa,
Kéo đến nửa đêm vẫn đang mải.
Biết đâu trong ngục Văn Hương kia,
Thân tù rét cóng, chết vô khối!

Hoàng Tạo

MÚA HÁT

Tần Trung năm sắp qua
Kinh đô mưa tuyết sa
Đội tuyết tan chần về
Công hầu áo đỏ da

    Cao sang không sợ đói rét
    Mưu toan đắp dựng lâu đài
    Chăm lo đua đòi lêu lỏng
    Cửa son khách xe ngựa đầy

    Đuốc rực hồng lầu ca múa
    Say men vai tựa đong đưa
    Cởi bỏ áo cừu nồng rượu
    Thu Quan chủ toạ say sưa
    Đình Uý ngồi trên ghế ngủ

Bắt đầu từ nắng trưa
Nửa đêm còn say khướt

   Hay chăng trong ngục Văn Hương
Tù nhân đói rét trăm đường đắng cay

SiNguyen

(1) Thu quan: quan bộ Hình
(2) Đình úy: chức quan coi hình ngục
(3) Nhà tù ở huyện Văn Hương, nay thuộc tỉnh Hà Nam

約 客
趙 所 秀
黃 梅 時 節 家 家 雨
青 草 池 溏 處 處 蝸
有 約 不 來 過 夜 半
閑 搞 棋 子 落 燈 花

ƯỚC KHÁCH
TRIỆU SỞ TÚ
Hoàng mai thời tiết gia gia vũ
Thanh thảo trì đường xứ xứ oa
Hữu ước bất lai qua dạ bán
Nhàn xao kì tử lạc đăng hoa

Dịch nghĩa :
ĐỢI KHÁCH
TRIỆU SỞ TÚ
Gặp tiết trời mai vàng nở ở vườn mọi nhà
Từ ao hồ khắp chốn vang tiếng ếch
Có hẹn mà quá nửa đêm (khách) không đến
Quân cờ gõ nhẹ làm rụng hoa đèn
---------------------
Không có bản chữ Hán, từ phiên âm tôi việt lại,
tên tác giả có thể không chính xác.

ĐỢI KHÁCH
TRIỆU SỞ TÚ
Mai vàng khắp chốn mưa xuân
Bờ ao ếch gọi bạn gần, bạn xa.
Nửa đêm lỡ hen, không qua,
Quân cờ gõ nhẹ làm hoa đèn tàn.

Mai vàng, tiết thuận, mưa rơi khắp,
Cỏ biếc ao sâu tiếng ếch rền.
Lỡ hẹn, nửa đêm không thấy đến,
Quân cờ gõ nhẹ rụng hoa đền.

RENDEZ-VOUS RATÉ
ZHAO CHU XIU
Il pleut partout sur les jardins d’abricotiers,
Dans les étangs herbeux coassent les grenouilles.
Dès mi-nuit on attend ce rendez-vous bredouille.
Tombe le lumignon par tapes des carrés

NGUYỄN CHÂN 10.12.2011

約 客
趙 所 秀
黃 梅 時 節 家 家 雨
青 草 池 溏 處 處 蝸
有 約 不 來 過 夜 半
閑 搞 棋 子 落 燈 花

ƯỚC KHÁCH
TRIỆU SỞ TÚ
Hoàng mai thời tiết gia gia vũ
Thanh thảo trì đường xứ xứ oa
Hữu ước bất lai qua dạ bán
Nhàn xao kì tử lạc đăng hoa

Dịch nghĩa :
ĐỢI KHÁCH
TRIỆU SỞ TÚ
Gặp tiết trời mai vàng nở ở vườn mọi nhà
Từ ao hồ khắp chốn vang tiếng ếch
Có hẹn mà quá nửa đêm (khách) không đến
Quân cờ gõ nhẹ làm rụng hoa đèn
---------------------
Không có bản chữ Hán, từ phiên âm tôi việt lại,
tên tác giả có thể không chính xác.

ĐỢI KHÁCH
TRIỆU SỞ TÚ
Mai vàng khắp chốn mưa xuân
Bờ ao ếch gọi bạn gần, bạn xa.
Nửa đêm lỡ hen, không qua,
Quân cờ gõ nhẹ làm hoa đèn tàn.

Mai vàng, tiết thuận, mưa rơi khắp,
Cỏ biếc ao sâu tiếng ếch rền.
Lỡ hẹn, nửa đêm không thấy đến,
Quân cờ gõ nhẹ rụng hoa đền.

RENDEZ-VOUS RATÉ
ZHAO CHU XIU
Il pleut partout sur les jardins d’abricotiers,
Dans les étangs herbeux coassent les grenouilles.
Dès mi-nuit on attend ce rendez-vous bredouille.
Tombe le lumignon par tapes des carrés

NGUYỄN CHÂN 10.12.2011

Xin cám ơn chú Nguyễn Chân đã cho con cơ hội biết thêm một số bài ạ

舟中雨夜

江 雲 暗 悠 悠，
江 風 冷 修 修。
夜 雨 滴 船 背，
夜 浪 打 船 頭。
船 中 有 病 客，
左 降 向 江 州。

白居易

CHU TRUNG DẠ VŨ

Giang vân ám du du
Giang phong lãnh tu tu!
Dạ vũ trích thuyền bối
Dạ lãng đả thuyền đầu
Thuyền trung hữu bệnh khách
Tả giáng hướng Giang Châu(*)

Bạch Cư Dị

(*)Năm Nguyên Hòa thứ 10 (815) Bạch Cư Dị bị giáng chức và đổi đi làm tư mã Giang Châu

THUYỀN TRONG ĐÊM MƯA

Mây sông kéo đến đùn đùn
Gió sông thổi lạnh ghê hồn khách ông
Mưa đêm nhỏ xuống nan bồng
Sóng đêm dồn vỗ long đong mạn thuyền
Trong thuyền có bác ốm rên
Giáng quan thằng lối ra miền Giang Châu

Tản Đà

MƯA ĐÊM TRÊN THUYỀN

Trời u ám mây đen giăng vần vũ
Gió bên sông vù vù thổi lạnh lùng
Nước mưa xuyên qua nóc rớt lung tung
Sóng đêm vỗ mũi thuyền nghe rào rạt
Khách đau yếu trong khoang thuyền ngơ ngác
Bị giáng quan về mãi tận Giang Châu .

Nguyễn Minh

THUYỀN TRONG ĐÊM MƯA

Sông mây đen đậu lững lờ
Sông gió lạnh bay phất phơ
Thuyền nhỏ mưa đêm nóc mũi
Thuyền say sóng tối đầu trơ
Thuyền neo dòng xuôi khách ốm
Giáng chức Giang Châu đang chờ

SiNguyen

王 昭 君
      李 白
  漢 家 秦 地 月
  流 影 照 明 妃
  一 上 玉 關 道
  天 崖 去 不 歸
漢 月 還 從 東 海 出
明 妃 西 嫁 無 來 日
燕 支 長 寒 雪 作 花
蛾 眉 憔 悴 沒 胡 沙
生 乏 黃 金 枉 圖 畫
死 留 青 塚 使 人 嗟

     VƯƠNG CHIÊU QUÂN
         LÍ BẠCH
  Hán gia Tần địa nguyệt
  Lưu ảnh chiếu Minh Phi
  Nhất thướng Ngọc Quan đạo
  Thiên nhai khứ bất qui
Hán nguyệt hoàn tòng Đông Hải xuất
Minh Phi Tây giá vô lai nhật
Yên Chi trường hàn tuyết tác hoa
Nga mi tiều tuỵ một Hồ sa
Sinh phạp hoàng kim uổng đồ hoạ
Tử lưu thanh trủng sử nhân ta.

        Dịch nghĩa :

      VƯƠNG CHIÊU QUÂN
           LÍ BẠCH
Vầng trăng nhà Hán rời sang đất Tần
Đưa bóng theo chiếu dõi Minh Phi
Một phen lên đường qua ải Ngọc
Đi đến chân trời không trở lại
Vầng trăng Hán vẫn mọc từ Biển Đông
Minh Phi bị gả sang Tây không có ngày về
Núi Yên Chi lạnh mãi tuyết phun thành hoa
Mày ngài xơ xác vùi trong cát bụi đất Hồ
Sống vì thiếu vàng nên bị vẽ xấu
Chết vùi trong nấm cỏ xanh khiến người đời thương xót

        VƯƠNG CHIÊU QUÂN
            LÍ BẠCH
  Trăng trong dời Hán sang Tần
Dõi soi từng bước sắc thần Minh Phi
  Ngọc Quan một bước ra đi
Chân trời thăm thẳm còn gì mà mong
  Trăng nhà vẫn mọc Biển Đông
Minh Phi đã gả quyết không ngày về
  Lạnh lùng hoa tuyết Yên Chi
Đất Hồ cát bui hoen mi quẹn mày
  Không vàng tranh vẽ xấu lây
Mồ xanh chết để vơi đầy tiếc thương

  Đất Tần trăng Hán chiếu
  Dõi dõi bóng Minh Phi
  Bước khỏi Ngọc Môn ải
  Chân trời chết chẳng về
Đông Hải vẫn sinh vầng Hán nguyệt
Minh Phi Tây gả ngày về tuyệt
Yên Chi rét đậm tuyết nở hoa
Đất Hồ cát bui mặt mày nhoà
Sống thiếu bạc vàng tranh bôi bác
Mồ xanh chết để lệ đời sa!

  NGUYỄN CHÂN dịch 20.12.1994

詠  昭 君
      杜 甫
群 山 萬 壑 赴 荊 門
生 長 明 妃 尚 有 村
一 去 紫 台 連 朔 漠
獨 留 青 塚 向 黃 昏
畫 圖 省 識 春 風 面
環 佩 空 歸 月 夜 魂
千 載 琵 琶 作 胡 語
分 明 怨 恨 曲 中 論

        VỊNH CHIÊU QUÂN
            ĐỖ PHỦ
Quần sơn vạn hác phó Kinh Môn
Sinh trưởng Minh Phi thượng hữu thôn
Nhất khứ tử đài liên sóc mạc
Độc lưu thanh trủng hướng hoàng hôn
Hoạ đồ tỉnh thức xuân phong diện
Hoàn bội không qui nguyệt dạ hồn
Thiên tải tì bà tác Hồ ngữ
Phân minh oán hân khúc trung luân

         VỊNH CHIÊU QUÂN
              ĐỖ PHỦ
Nghìn núi muôn khe đều đổ về Kinh Môn
Làng cũ, nơi Minh Phi sinh trưởng nay vẫn còn
Khi đã rời khỏi cung vua đi đến  hoang mạc phía Bắc
Nấm mồ riêng xanh cỏ còn lại dưới bóng hoàng hôn
Qua bức vẽ khó nhận được nét mặt đầy vẻ xuân
Người đeo ngọc ấy bây giờ chỉ có cái hồn
là thỉnh thoảng đi về (nước cũ) trong đêm trăng
Nghìn nẳm đàn tì bà phổ tiếng Hồ
Rõ ràng còn nói lên lòng oán hận trong khúc nhạc

        VỊNH CHIÊU QUÂN
            ĐỖ PHỦ
  Nghìn khe, núi hướng Kinh Môn
Minh Phi thôn cũ vẫn còn như xưa
  Rời cung lên Bắc hoang vu
Mồ xanh một nấm bơ vơ chiều tàn
  Tranh không tả đúng dung nhan
Theo trăng hồn ngọc thở than quê nhà
  Tiếng Hồ phổ giọng tì bà
Phân minh oán hận khúc ca lưu đời.

Nghìn khe, vạn núi hướng Kinh Môn
Thôn cũ Minh Phi hiện vẫn còn
Đài tía rời lên hoang mạc bắc
Mồ xanh để lại bóng chiều tàn
Vẽ  tranh bôi bẩn xuân nhan sắc
Người ngoc trăng quê phảng phất hồn
Tiếng rợ tì bà lưu vạn thuở
Phân minh oán hận gửi cung đờn.

 NGUYỄN CHÂN dịch 20.12.1994

Nguyễn Chân đã viết:

        VƯƠNG CHIÊU QUÂN
            LÍ BẠCH
  Trăng trong dời Hán sang Tần
Dõi soi từng bước sắc thần Minh Phi
  Ngọc Quan một bước ra đi
Chân trời thăm thẳm còn gì mà mong
  Trăng nhà vẫn mọc Biển Đông
Minh Phi đã gả quyết không ngày về
  Lạnh lùng hoa tuyết Yên Chi
Đất Hồ cát bui hoen mi quẹn mày
  Không vàng tranh vẽ xấu lây
Mồ xanh chết để vơi đầy tiếc thương

  Đất Tần trăng Hán chiếu
  Dõi dõi bóng Minh Phi
  Bước khỏi Ngọc Môn ải
  Chân trời chết chẳng về
Đông Hải vẫn sinh vầng Hán nguyệt
Minh Phi Tây gả ngày về tuyệt
Yên Chi rét đậm tuyết nở hoa
Đất Hồ cát bui mặt mày nhoà
Sống thiếu bạc vàng tranh bôi bác
Mồ xanh chết để lệ đời sa!

  NGUYỄN CHÂN dịch 20.12.1994

cám ơn Chú ạ,chú cho con theo bài này nhé

VƯƠNG CHIÊU QUÂN

Trăng Hán sang Tần rọi
Bóng dõi dài Minh Phi
Một lần băng ải Ngọc
Chân mây khuất xuân thì

Biển đông vẫn nhấp nhô trăng Hán
Duyên mịt lối về Minh Phi thán
Núi lạnh Yên Chi rãi tuyết hoa
Đất Hồ sơ xác lấp thân ngà
Thiếu vàng tranh xấu trêu ngao ngán
Xanh cỏ vùi thây ôi xót xa

SiNguyen

Anh Sĩ Nguyên : Vâng, tôi rất hoan nghênh.
Thêm bài dịch càng phong phú.Tôi gửi thêm
bài nữa về nhân vật đáng thương này.

    聽 籩 鴻
    白 居 易
驚 風 吹 起 塞 鴻 群
半 入 平 沙 半 入 雲
為 問 昭 君 月 下 聽
何 如 蘇 武 雪 中 聞

       THÍNH BIÊN HỒNG
         BẠCH CƯ DỊ
Kinh phong xuy khởi tái hồng quần
Bán nhập bình sa bán nhập vân
Vị vấn Chiêu Quân nguyệt hạ thính
Hà như Tô Vũ tuyết trung văn(*)
--------------------
(*Tô vũ : Sứ thần nhà Hán dược cử sang Hung Nô,
bị giữ lại và đầy lên phương Băc, tự cày ruộng,
chăn dê mà sống. Sau 19 năm mới về nước được.
                   
Dịch nghĩa :

       NGHE TIẾNG CHIM HỒNG NGOÀI ẢI
                BẠCH CƯ DỊ
Gío thình lình làm cho đàn chim hồng ngoài ải
bốc bay lên
Nửa lẫn với màu bãi cát, nửa mờ trong màu mây
Thử hỏi Chiêu Quân nghĩ gì
khi nghe tiếng chim này dưới trăng
Và Tô Vũ khi nghe chúng trong bể tuyết ?

     NGHE TIẾNG CHIM HỒNG NGOÀI ẢI
              BẠCH CƯ DỊ
     Đàn hồng rơn gió biên cương
 Nửa lên mây trắng, nửa nương bãi bồi.
     Chiêu Quân, Tô Vũ đôi nơi
 Nghe chim, trăng giãi, tuyết phơi nghĩ gì?

  Biên ải đàn hồng rợn gió bay,
  Nửa sa xuống bãi, nửa lên mây.
  Chiêu Quân, Tô Vũ nghe chim ấy
  Buồn dưới trăng thâu, giữa tuyết dầy?

     NGUYỄN CHÂN dịch 02.01.1995
bài nữa về nhân vật đáng thương này.