VTH: Tiến sĩ Vương Cường là Nhà Khoa học, Nhà Thơ đã từng đạt giải thưởng thơ và còn là một người bình Thơ khá kỹ tính và có phong cách riêng, khó lẫn.  Được anh chọn Thơ và bình, là một vinh dự của Vũ Thanh Hoa. Xin giới thiệu cùng Quý vị bài bình in trên Tạp chí Văn Nghệ BRVT số 96 (12-2008).


VÔ THỨC GỌI TÊN MÌNH ...



(Đọc bài thơ MƯA THÁNG SÁU của nhà thơ VŨ THANH HOA )






MƯA THÁNG SÁU

mơ hồ như sương bụi
lác đác rắc nhạt nhòa
trong suốt mây áo mỏng
run rẩy rồi vỡ òa

lặng lẽ mưa thấm thềm nhà vắng lạnh
gió thở dài hoang hoải trải nhớ nhung
hình như đã có một ngày rất nắng
có một ngày cầu vồng ngả ngang sông

lô nhô sỏi nối lối về vô định
buồn chơi vơi tím biếc phút chiều tà
thì thầm gọi
riêng tên mình
rất khẽ
mưa vô tình
rơi mãi
phía
thinh không

16.6.2008
Vũ Thanh Hoa




Hai cơn mưa đan dệt vào nhau không gỡ ra được. Cơn mưa trời và cơn mưa lòng. Có những ngày thậm chí cả tháng, những cơn mưa buồn thăm thẳm, nhưng mưa tháng sáu nhẹ nhàng hơn, đẹp hơn. Không biết có phải vì thế mà cơn mưa tháng sáu đã lựa chọn Vũ Thanh Hoa không? Trước thiên nhiên lòng thi nhân dễ rung động, dễ thổn thức buồn, vui. Thiếu phụ ngắm cơn mưa tháng sáu bỗng lòng rộn ràng lên:



mơ hồ như sương bụi
lác đác rắc nhạt nhòa
trong suốt mây áo mỏng
run rẩy rồi vỡ òa


Dưới cặp mắt thiếu phụ, hai cơn mưa ấy, ta phải kinh ngạc thốt lên, mưa tháng sáu, đẹp quá! Mà đẹp thật: mơ hồ như sương bụi, rắc nhạt nhòa, mây áo mỏng, run rẩy, vỡ òa...
      
Không biết vì sao và từ đâu, làn mưa mỏng, bỗng "run rẩy rồi vỡ oà ". Cơn mưa lòng đã kéo thiếu phụ sang một trạng thái khác. Sau hai chữ vỡ òa, những  gì giấu kín từ lâu, được giải phóng. Âm thanh ấy như buộc ta phải chú ý, buộc ta phải lắng nghe. Mưa đã kéo thiếu phụ , thiếu phụ và mưa đã kéo ta. Nhưng có gì đâu, chỉ là một sự im lặng, im lặng đến ngột ngạt! Mưa thấm thềm nhà vắng, gió thở dài hoang hoải...
      
Tất cả thấm dần vào các giác quan. Lòng thiếu phụ gập ghềnh, trống vắng bao nhiêu nỗi niềm đan cài, dằng xé. Có lẽ lúc này thiếu phụ đang trở lại với chính mình , với một mình thôi. Thời gian xam xám vồn vã trở về. Hai câu thơ bật ra bất ngờ, ta có cảm giác mưa đã qua rồi chỉ còn lại một nỗi lòng như đốm lửa cố cháy lên nhưng cũng chỉ đủ ấm một vùng nhỏ nhoi thôi, giữa bủa vây của giá lạnh:


hình như đã có một ngày rất nắng
có một ngày cầu vồng ngả ngang sông


Có nắng, có cầu vồng, chỉ là cái bóng một thời đã qua, đã xa, đã thuộc về ký ức. Không đủ  làm bức tranh mưa rộn ràng hơn, không đủ  làm cho cặp mắt thiếu phụ bớt buồn, hình như còn buồn hơn, không đủ làm ta vui, không thể gượng vui lên được:


lô nhô sỏi nối lối về vô định
buồn chơi vơi tím biếc phút chiều tà


Mắt thoáng lạnh xa xăm, thiếu phụ thấy rõ cả lô nhô sỏi trên hun hút con đường vô định, trong sắc tím chiều tà chơi vơi, lòng lại tan nát  buồn. Nỗi buồn dường như đã đạt đỉnh .
      
Mưa như tạm lùi xa, còn một nỗi lòng thiếu phụ bị bủa vây giữa sắc màu tối và lạnh. Thiếu phụ trở nên vô thức, thì thầm gọi tên mình. Sao thiếu phụ không gọi tên ai? Người xưa đã xa rồi, có thể nhói lên một chút, rồi vội lịm chìm đi trong cơn mưa lòng ngay. Đến đây ta không thấy cơn mưa trời đâu nữa, cơn mưa lòng đã xâm chiếm hết tất cả không gian.  
      
Có lẽ cần nói thêm một chút về nhịp điệu bài thơ này. Nhịp điệu, nhạc điệu hay thể loại thơ đều do cảm xúc thơ và nội dung thơ lựa chọn . Cảm xúc và nội dung thơ do tâm thức và thực tiễn giây phút thăng hoa, lựa chọn. Nhà thơ hoàn toàn không làm chủ được. Nói thế nghe có lạ không? Thế đấy, có phải cái hồn nhiên, rộn rã, vui vẻ của cơn mưa tháng sáu, những câu thơ năm chữ hổn hển , mới diễn tả được, phải không? Có phải quá khứ đang tái hiện trở về, mơ hồ, thủng thẳng, cần những câu thơ dài hơn và đều đều như những câu thơ giữa bài đó không? Những câu thơ cuối, phải chăng cơn mưa trời đã lùi xa, cơn mưa lòng đã chiếm lĩnh, có gì đó như thắt lại, nỗi buồn bò ra điểm danh, chậm rãi và cắt khúc, không có khuôn khổ  nào, đòi hỏi thơ như thế phải không?   
       
Những câu thơ hay thường thoát ra từ trong vô thức. Và ta nhận ra le lói một ngọn lửa, những câu thơ kết của bài thơ này đã chạm tới thơ:



thì thầm gọi
riêng tên mình
rất khẽ
mưa vô tình
rơi mãi
phía
thinh không
      

Mưa vẫn còn, gió vẫn còn, trời vẫn còn mưa, còn gió. Nhưng tất cả đã hòa vào thành duy nhất một cơn mưa: mưa lòng. Cơn mưa chưa bao giờ dứt, bài thơ cũng chưa bao giờ kết thúc, nỗi lòng thiếu phụ cứ thế mà lạnh mãi...

TS Vương Cường